In het webinar van EAPM met Fons Trompenaars op 6 juni jl. gaf Trompenaars aan hoe in een snel evoluerende wereld de complexiteit van diversiteit zowel uitdagingen als kansen biedt voor modern leiderschap en organisatiemanagement. Fons Trompenaars, gerenommeerd expert op het gebied van interculturele communicatie, stelt dat traditionele modellen en benaderingen vaak tekortschieten in het aanpakken van deze complexiteit. Hij pleit voor een paradigmaverschuiving naar 'verzoening', een concept dat gericht is op het integreren van tegengestelde perspectieven om duurzame oplossingen te creëren.
De toenemende complexiteit van diversiteit
In de afgelopen 15 jaar worstelde de wereld met een reeks crises, van financiële omwentelingen tot klimaatverandering en geopolitieke conflicten. Deze ecrises hebben de groeiende diversiteit benadrukt, niet alleen op het gebied van nationaliteit, maar ook tussen geslachten, generaties en disciplines. Veel bestaande kaders blijven echter cultureel bevooroordeeld en te simplistisch, en vertrouwen op bipolair denken dat niet adequaat door deze diversiteit kan navigeren.
Beperkingen van de huidige modellen
Leiderschapsliteratuur, persoonlijkheidsbeoordelingen zoals MBTI en MBA-onderwijs weerspiegelen vaak de culturele vooroordelen en achtergronden van hun makers. Deze modellen hebben de neiging om eigenschappen en beslissingen in binaire termen te kaderen, zoals centralisatie versus decentralisatie, zonder na te denken over hoe deze tegengestelde elementen kunnen worden geïntegreerd. Deze aanpak beperkt het vermogen om tegemoet te komen aan de genuanceerde behoeften van diverse omgevingen.
Het verzoeningsparadigma
Trompenaars introduceert 'verzoening' als een revolutionaire benadering van leiderschap. Dit paradigma benadrukt het vermogen om tegengestelde perspectieven met elkaar te verbinden en te combineren om innovatie en waarde-creatie te bevorderen. Hij noemt voorbeelden zoals de balans tussen snelheid en veiligheid in de Formule 1 en de mix van schoonheid en functionaliteit in het ontwerpethos van Apple. Door verder te gaan dan alleen voorkeuren en dilemma's, kunnen leiders zich richten op het coördineren en integreren van verschillende standpunten.
Inzicht in culturele dimensies
De video verkent verschillende culturele dimensies, zoals universalisme versus particularisme, individualisme versus collectivisme, en expliciete versus impliciete culturen. Trompenaars benadrukt dat deze verschillen niet als beter of slechter moeten worden beoordeeld, maar moeten worden begrepen en verzoend om hun potentieel te benutten. Het erkennen en integreren van deze dimensies kan culturele dilemma's omzetten in kansen voor groei.
Dienend leiderschap: een model voor de toekomst
Dienend leiderschap komt naar voren als een krachtig model voor het managen van diversiteit. In deze aanpak geven leiders prioriteit aan het mogelijk maken en ondersteunen van hun teamleden. Een voorbeeld van Motorola demonstreert de praktische voordelen van dienend leiderschap in een diverse organisatieomgeving. Door een omgeving te creëren waarin verschillende perspectieven worden gewaardeerd en geïntegreerd, kunnen dienende leiders effectiever omgaan met complexiteit.
De toekomst van interculturele uitdagingen
Vooruitkijkend wordt verwacht dat de focus van diversiteit zal verschuiven van nationale verschillen naar meer ingewikkelde variaties tussen generaties, geslacht en disciplines. Deze "diversiteit van diversiteit" vraagt om een vereenvoudiging van kwesties, door ze te framen als dilemma's die moeten worden verzoend in plaats van problemen die moeten worden opgelost. Het trainen van individuen in de mentaliteit en vaardigheden van verzoening zal van cruciaal belang zijn om deze toekomstige uitdagingen aan te pakken.
Conclusie
De inzichten van Trompenaars vragen om een fundamentele verschuiving in de manier waarop we met diversiteit omgaan. Door het verzoeningsparadigma te omarmen, kunnen leiders verder gaan dan verouderde, cultureel bevooroordeelde modellen en omgevingen bevorderen waarin verschillende perspectieven niet alleen worden erkend, maar ook actief worden geïntegreerd. Deze aanpak belooft innovatieve oplossingen te ontsluiten en organisatorisch succes te stimuleren in het complexe landschap van de 21e eeuw.
Bekijk hier de volledige opname van het webinar:
A Cross Cultural Dialogue with Fons Trompenaars (eapm.org)
Over Fons Trompenaars
Alfonsus (Fons) Trompenaars is een Nederlandse organisatietheoreticus, managementconsultant en auteur op het gebied van ethiek. Hij staat bekend om de ontwikkeling van Trompenaars' model van nationale cultuurverschillen en de Dilemma Theorie.
Trompenaars won in 2023 de George Petitpas award, nadat hij hiervoor door EAPM namens de Nederlandse HR Vereniging (NVP) was genomineerd.
Fons Trompenaars ontvangt George Petitpas Award - NVP (nvp-hrnetwerk.nl)
