Sommige HR-professionals hebben er nooit van gehoord, andere werken er dagelijks mee. In zijn workshops onderzoekt Maarten Renkema hoe uiteenlopend vakgenoten met de nieuwe AI-taaltool ChatGPT omspringen. Renkema is docent aan de Universiteit Twente, met aandachtsgebied kunstmatige intelligentie in HRM en innovatie. ChatGPT staat voor een taalmodel dat teksten kan genereren. Het schrijft tekst op basis van een instructie (‘prompt’).

1) Wat maakt ChatGPT zo bijzonder?

‘Het knappe eraan is dat het taal kan schrijven alsof het door een mens geschreven is. Daarnaast is de software beschikbaar voor iedereen en ook nog eens heel gebruiksvriendelijk. Je hoeft alleen maar een vraag in te tikken en het antwoord verschijnt. Zoiets hebben we op deze schaal niet eerder gezien. Het is echt een doorbraak.’

2) Welke toepassingen zie je voor HR?

‘Als taalmodel zit de meerwaarde in het maken of veranderen van teksten. Denk aan het schrijven van HR-beleid, functieomschrijvingen, onboardingsprocessen. Je kunt een tekst ook veranderen: professioneler maken, gericht op scholieren of inkorten. Voor mensen die moeite hebben met taal, kan het helpen om goede teksten te schrijven. ChatGPT gaat namelijk nog een stapje verder dan een spellingcorrectie, het maakt goed lopende zinnen en teksten. Het kan je bijvoorbeeld werk uit handen nemen door een opzet voor e-mails te maken. Je zou ook kunnen oefenen met het voeren van gesprekken.’

3) Kun je een concreet voorbeeld geven hoe zoiets te werk gaat?

‘Neem het schrijven van een vacaturetekst. Je kunt bijvoorbeeld vragen ‘maak een functieprofiel voor een CHRO, met een korte introductie en een wervende boodschap’. Hoe goed het taalmodel werkt, hangt af van jouw instructie of ‘prompt’. In één van mijn workshops merkte ik de neiging tot te korte en algemene instructies. Dan krijg je een algemene en vage omschrijving terug, waar je weinig mee geholpen bent. Hoe specifieker de prompt, hoe specifieker de uitkomst. Wat beter zou kunnen werken is bijvoorbeeld: “Maak een functieprofiel voor een senior-HR-adviseur in de supermarktbranche, met minimaal 5 jaar ervaring met bewezen diensten op dit en dit gebied.” Zie het als een digitale collega. Iemand met wie je spart om ideeën op te doen of aan wie je een eerste idee voorlegt om het beter te maken.’

4) Wat zijn de nadelen van ChatGPT?

Het werken met ChatGPT roept vragen op, schreef Renkema eerder in een blog. Verliezen professionals niet een bepaalde waarde wanneer ze niet meer weten op basis waarvan ze besluiten nemen? Maar ook: beperkt het schrijven met AI niet het leren van vaardigheden?

‘Schrijven is een belangrijk onderdeel van wat veel kenniswerkers doen’, licht Renkema toe. ‘Niet alleen het opschrijven zelf, maar ook het hele denkproces dat eraan voorafgaat. Als je dat overlaat aan een machine, verlies je (deels) die vaardigheid. Vergelijk het met de opkomst van Google. Mensen verloren de vaardigheid om zelf bronnen te zoeken en op waarde te schatten. De vraag is wat onder de streep de uitkomst is. Je krijgt er natuurlijk ook veel voor terug. Het is een afweging.’

5) Waar moet je als HR alert op zijn?

Het is belangrijk de uitkomst van AI niet zonder meer over te nemen, benadrukt Renkema. ‘ChatGPT blijft een taalmodel, het heeft geen bewustzijn en dus ook geen idee wat het heeft geschreven. Het put ‘kennis’ uit een samenbundeling van wat er door iedereen is geschreven. Daar zit goede, maar ook slechte inhoud tussen. Antwoorden kunnen, ondanks dat ze zeer overtuigend gebracht worden, fouten en zelfs totale onzin bevatten. “Artificial hallucinations” worden die ook wel genoemd.’

6) Heb je een voorbeeld van zo’n ‘artificial hallucination’?

‘Ik heb zelf een keer geprobeerd bij wijze van experiment om een academische tekst te maken. Daar kwam best wel een goed lopende, kloppende tekst uit. Maar de bronnen ontbraken. Mijn vervolgopdracht was: onderbouw deze tekst met bronnen. In mum van tijd stonden daar de bronnen. Geweldig, denk je in eerste instantie. Maar wat bleek? De artikelen in de bronnenlijst bestonden helemaal niet. ChatGPT heeft zelf allerlei interessante bronnen bedacht. Blijkt nog maar weer hoe kritisch je moet zijn.’

7) Raad je HR aan om ermee te werken?

‘De echte waarde moet zich nog bewijzen. Maar het is zeker goed om je op de hoogte te stellen van wat ermee kan en wat de beperkingen zijn. Mijn advies is: experimenteer ermee. Pas op met het delen van gevoelige informatie in een prompt, maar probeer verder gewoon eens wat uit.’

Bron: XpertHR