De populariteit van zelfsturende teams in de gezondheidszorg groeit. Maar het is geen wondermiddel dat werkt voor iedere organisatie. Voor een succesvolle overgang naar zelfsturende teams is een aantal zaken van belang. Zo moet doel en intentie duidelijk zijn. En is voldoende tijd van belang. Dat concluderen Gisella Boezeman-Van Rijn, projectconsultant in de gezondheidszorg, en UvA-onderzoekers Maarten de Haas en Wendelien van Eerde in hun onderzoek: Succesfactoren voor de implementatie van zelfsturende teams in de langdurige zorg.

Meer controle
In de komende 20 jaar neemt de bevolking boven de 65 jaar met 55% toe. De bevolking van 99 jaar en ouder groeit zelfs met 200%. Zelfsturende teams worden gezien als een manier om de kwaliteit van de langdurige zorg op peil en betaalbaar te houden. Zulke teams nemen taken volledig op zich en stemmen onderling de werkzaamheden af. Medewerkers ervaren meer controle over hun werk dan traditionele teams waarin managementtaken en uitvoerende taken strikter zijn gescheiden.  

Boezeman, De Haas en Van Eerde onderzochten de overgang naar zelfsturende teams in vier organisaties. Bij twee organisaties was de overgang naar zelfsturende teams een succes, bij de andere twee was dat niet het geval. Zij keerden terug naar de oude situatie. Boezeman onderzocht welke factoren, in de beleving van deze medewerkers, de uitkomst van de transitie naar zelfsturende teams bepaalden. Vervolgens vergeleek ze deze uitkomsten met wetenschappelijk onderzoek over effectieve organisatieverandering.

Duidelijk doel
Belangrijk voor een succesvolle overgang is dat het doel duidelijk is. Ook moet dat doel goed en overtuigend worden gecommuniceerd. Als het een van bovenaf opgelegde exercitie is, bedoeld om met de trend mee te gaan en ingegeven door kostenbesparing, is de kans op succes kleiner dan wanneer een betere inzet van medewerkers en middelen vooropgesteld wordt. Zo bleek bij de onderzochte zorgorganisaties. Ook concludeerde Boezeman dat het beoordelen en bespreekbaar maken van de veranderbereidheid een voorwaarde is voor een succesvolle verandering naar zelfsturing. Training van zowel medewerkers als teamleiders en managers is van essentieel belang om een transitie te laten slagen. En ook is het belangrijk om alle lagen van de organisatie bij de verandering te betrekken, zodat zij deze accepteren en kunnen uitvoeren. Daarnaast moeten de ondersteunende diensten ook meegenomen worden. En tot slot is tijd een belangrijke factor. Voldoende tijd om te veranderen in kleinere, geleidelijke stappen werd gezien als een cruciale voorwaarde voor een succesvolle overgang.

Download hier de volledige pdf 'Succesfactoren voor de implementatie van zelfsturende teams in de langdurige zorg'.

Over de auteurs
Gisella Boezeman-van Rijn is projectconsultant in de gezondheidszorg. Maarten de Haas is organisatieadviseur en gastdocent aan de sectie Leadership & Management van de Amsterdam Business School aan de Universiteit van Amsterdam. Wendelien van Eerde is hoofddocent bij de sectie Leadership & Management van de Amsterdam Business School aan de Universiteit van Amsterdam.